vrijdag 15 december 2023

Kunstkring boeit met lezing over Schubert

Vanochtend kwamen zo’n 30 leden van de Kunstkring bijeen in de Oase voor een lezing over de componist Schubert. Karin Schade wist met tekst, beeld en geluid de aanwezigen twee uur lang te boeien. De Kunstkring bestaat al 12,5 jaar.

Een reden om penningmeester/secretaris Betty Leenaars - bestuurslid van het eerste uur - deze ochtend in het zonnetje te zetten en de gasten in de pauze te trakteren op koffie met iets lekkers.

Franz Peter Schubert:

Het is bijna niet voor te stellen dat iemand met zoveel gaven en een zo omvangrijk werk in zijn eigen tijd zo weinig succes had. Maar bij geen enkele componist heeft de reputatie na zijn dood zo’n vlucht genomen; van een onbekende werd Schubert wereldberoemd.

In 1797 wordt Franz Peter geboren. Vader merkte al vroeg dat zijn zoon een uitzonderlijk begaafd kind was met een grote muzikale aanleg. Hij gaf de kinderen vioolles. Van zijn oudste broer leert Schubert piano spelen. Hij wordt zanger in de hofkapel en hij is violist in het hoforkest. Dat orkest speelde voornamelijk symfonieën en ouvertures van onder andere Mozart en Beethoven. Als hij de baard in de keel krijgt moet hij de hofkapel verlaten. Om te voorkomen dat hij in dienst moet gaat hij naar de kweekschool om te voorkomen dat hij in dienst moest.

In deze periode heerste in Oostenrijk behoorlijke onrust. Dit kwam door de manier waarop Franz I en zijn kanselier Metternich het rijk bestierden. Deze laatste voerde de politiestaat in. Vanaf 1819 heerst er een strenge censuur op boeken, mondelinge uitspraken, muziek, kranten, enz. De universiteiten werden angstvallig in de gaten gehouden. De jongeren waren  voor hun sociale contacten aangewezen op de talloze Weense kroegen en koffiehuizen.
Inmiddels woont Schubert bij de familie von Schober. Daar komen allerlei artiesten over de vloer: schilders, dichters en musici. Elke zondag wordt er gedanst, waarbij Schubert op de piano speelt.

Schubert neemt in 1817 ontslag als hulponderwijzer. Hij moet nu in zijn onderhoud voorzien met het geven van muzieklessen. Een jaar later wordt voor het eerst een lied van Schubert gepubliceerd.

Zijn hele leven koos Schubert zijn vrienden op hun persoonlijke kwaliteiten. Hij had een hekel aan plichtplegingen en hij kon niet met saaie mensen overweg. Als er een nieuwkomer in de groep werd geïntroduceerd was zijn vraag altijd: “Kann er was?" Hieraan dankte hij zijn bijnaam Canewas.

Betere jaren volgden. Hij kreeg steeds meer publiciteit en de kritieken werden steeds positiever. Tot 1822 waren zijn vooruitzichten eigenlijk in alle opzichten gunstig. Hij stond in de belangstelling en zijn muziek begon ook in de betere kringen door te dringen. Financieel had hij het niet breed, maar hij kon zich redden.

Mozart en Beethoven woonden weliswaar ook in Wenen, maar alleen Schubert is ook in Wenen geboren.
Veel van Schuberts werk is pas na zijn dood uitgegeven en was dus niet bekend bij het publiek, in tegenstelling tot de muziek van Mozart en Beethoven. In maart 1828 vond het enige grote concert plaats met alleen eigen werk van Schubert. Op 19 november 1828 is hij overleden aan de gevolgen van tyfus.

De senioren hebben de hele ochtend aandachtig geluisterd en veel opgestoken van de uitleg van Karin Schade. De Kunstkring organiseert ongeveer vijf keer per jaar een bijeenkomst voor haar leden. De volgende lezing is vrijdag 19 januari.

Klik op een foto voor volledig beeld